«ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»

Περιτύλιγμα για τα προβλήματα άνεργων και αυτοαπασχολούμενων γυναικών

η ότι φαίνεται δεν είναι "χρυσός".....

Πολλαπλά χρήσιμα για το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις αναδεικνύονται τα διάφορα προγράμματα για τη «γυναικεία επιχειρηματικότητα»: «Μπαλώνουν» εν μέρει τα διογκωμένα ποσοστά της ανεργίας των γυναικών, με προσωρινό, ακόμα και με πλασματικό τρόπο. Προβάλλουν ως πρότυπα στις εργαζόμενες και τις άνεργες γυναίκες τις επιχειρηματίες, ιδιοκτήτριες, μεγαλομετόχους και ανώτερα στελέχη καπιταλιστικών επιχειρήσεων και καλλιεργούν αυταπάτες ότι και μια γυναίκα του μεροκάματου μπορεί να ακολουθήσει παρόμοιο δρόμο. 

Δίνουν στην ισότητα των γυναικών το περιεχόμενο που τους βολεύει, αφού τη συνδέουν με την ίση εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών στη διοίκηση των επιχειρήσεων. Δεν περιορίζονται μόνο στη χειραγώγηση των γυναικών αλλά, επιπλέον, ενισχύουν μεγάλες επιχειρήσεις είτε με επιδοτήσεις, είτε με την παροχή φθηνής γυναικείας εργασίας.

Τόσο η ΕΕ όσο και οι εκάστοτε κυβερνήσεις παρουσιάζουν την ανάπτυξη του «επιχειρηματικού πνεύματος» και των ανάλογων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών από τις γυναίκες ως δρόμο που μπορεί να οδηγήσει στην αντιμετώπιση της αυξημένης ανεργίας αλλά και να συμβάλει στη διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση.

Δε διστάζουν να προβάλλουν τη «θετική πλευρά» της κρίσης, που μπορεί υποτίθεται να αποτελέσει για τις γυναίκες που χάνουν τη δουλειά τους ή που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τους πετσοκομμένους μισθούς τους, μια «ευκαιρία» να ιδρύσουν τις δικές τους επιχειρήσεις.

Κοροϊδία για τις άνεργες

Ο ίδιος ο ΟΑΕΔ παρέχει σε άνεργους και άνεργες συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Στόχος των υπηρεσιών αυτών είναι η «ευαισθητοποίηση», η «ενθάρρυνση» και η «παροχή βοήθειας» ώστε να μετατρέψουν την «επιχειρηματική τους ιδέα» σε «επιχειρηματικό σχέδιο».

Αυταπάτες με το τσουβάλι ότι οι άνεργες θα γίνουν επιχειρηματίες και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής κρίσης! Ακόμα και στην περίπτωση του προγράμματος επιδότησης άνεργων γυναικών για αυτοαπασχόληση, που υλοποίησε ο ΟΑΕΔ με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, ο θησαυρός αποδείχθηκε άνθρακες.

Για τη συντριπτική πλειοψηφία των άνεργων γυναικών η συμμετοχή στο πρόγραμμα ήταν απαγορευτική: Η έναρξη της όποιας επιχειρηματικής δραστηριότητας στην εφορία έπρεπε να προηγηθεί της υπαγωγής της νέας επιχείρησης στο πρόγραμμα. Με άλλα λόγια, οι άνεργες έπρεπε να διαθέτουν το απαιτούμενο κεφάλαιο, να ξεκινήσουν μια επιχείρηση και εφόσον η αίτησή τους στο πρόγραμμα εγκρινόταν, να επιδοτηθούν με το ποσό που αυτό προέβλεπε.
Με δεδομένα όσα αναφέρει ο Οδηγός Υλοποίησης για τα προγράμματα ανάπτυξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, τα παραπάνω δεν είναι καθόλου παράδοξα.

 Ως ειδικότερος στόχος των προγραμμάτων αυτών ορίζεται «η στροφή της αναπτυσσόμενης στη χώρα επιχειρηματικότητας από επιχειρηματικότητα ανάγκης σε επιχειρηματικότητα ευκαιρίας». Η «επιχειρηματικότητα ανάγκης», η ίδρυση δηλαδή μιας επιχείρησης με αφετηρία το γεγονός ότι η γυναίκα δε βρίσκει καλύτερη λύση για το βιοπορισμό της, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση προτεραιότητα, σε αντίθεση με την «επιχειρηματικότητα ευκαιρίας», τη σύσταση δηλαδή μιας νέας επιχείρησης που γίνεται «με στόχο την αξιοποίηση πραγματικής επιχειρηματικής ευκαιρίας (καινοτομία, κενά της αγοράς, προοπτικές αύξησης ζήτησης, κ.τ.λ.) από επιχειρηματία με προσόντα (π.χ. πίστη στην επιτυχία, εμπειρία, γνώση, δεξιότητες, υψηλό μορφωτικό επίπεδο)».

Πολιτικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κεφαλαίου

Σε ποιον τελικά απευθύνονται όταν κάνουν λόγο για τη «γυναικεία επιχειρηματικότητα» φαίνεται και από την επιχείρηση που προβάλλει ως παράδειγμα «καλής πρακτικής» η έκθεση του ευρωπαϊκού προγράμματος «women@business». Οσον αφορά στην Ελλάδα, ως επιχείρηση - υπόδειγμα «γυναικείας επιχειρηματικότητας» αναφέρεται η εταιρεία «Biotrans», που αποτελεί την πρώτη και προς το παρόν τη μόνη εταιρεία που ειδικεύεται στη μεταφορά βιολογικού υλικού στη χώρα.

Είναι παραπάνω από προφανές πως το συγκεκριμένο επιχειρηματικό εγχείρημα δε θα μπορούσε να αποτελεί πρωτοβουλία μιας άνεργης που προσπαθεί να βγάλει μεροκάματο, αλλά πολύ περισσότερο αντανακλά το ενδιαφέρον του κεφαλαίου να επεκτείνει τη δράση του σε κλάδους όπως αυτός της Υγείας και του Φαρμάκου.
Ακόμα ένα παράδειγμα αποτελεί το έργο «Get mobile», που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στοχεύει στην αύξηση της κινητικότητας.
Αφορά σε «μικρομεσαίες επιχειρήσεις», όπου κάτω από αυτό τον τίτλο δεν εννοούν τίποτα μικρομάγαζα αλλά επιχειρήσεις που το προσωπικό τους φτάνει μέχρι τους 50 εργαζόμενους, και παράλληλα απευθύνεται στις γυναίκες που σπουδάζουν ή έχουν αποφοιτήσει από τομείς σχετικούς με τη διοίκηση επιχειρήσεων και τις νέες τεχνολογίες.
 Στις πρώτες υπόσχεται πως μπορεί να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν «τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει μια εκπαιδευόμενη» στις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
 Στις δεύτερες δηλώνει πως μέσα από τη συμμετοχή τους σε αυτό μπορούν να αποκτήσουν εμπειρία «στην επιχείρηση που τους ταιριάζει, στην ευρωπαϊκή χώρα που επιθυμούν» και να βρουν «το δρόμο για μια επιτυχημένη σταδιοδρομία».

 Μέσα από το πρόγραμμα φοιτήτριες και απόφοιτοι «έχουν καλυμμένα τα απαιτούμενα έξοδα, απαλλάσσοντας τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς της χώρας φιλοξενίας από την καταβολή υποχρεωτικών εξόδων». Ετσι, οι επιχειρήσεις εξασφαλίζουν πάμφθηνη και μάλιστα ειδικευμένη εργασία, ενώ για τις εργαζόμενες μένει η «απόκτηση εμπειρίας» και η υπόσχεση μιας «επιτυχημένης σταδιοδρομίας».
Πίσω από τη «βιτρίνα» της «γυναικείας επιχειρηματικότητας» κρύβονται δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα: Από τη μια, η δράση των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, που εξωραΐζεται και παρουσιάζεται πιο φιλική μέσα από το «γυναικείο» υποτίθεται πρόσωπο.

Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εντάσσεται και το ενδιαφέρον της ΕΕ, που θέτει στόχο να ανέβει το ποσοστό εκπροσώπησης των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια των μεγάλων εταιρειών στο 30% το 2015 από 14% που είναι σήμερα.
Σε αυτό το έδαφος, οι επιχειρήσεις μπορούν να απολύουν, να μειώνουν μισθούς και ταυτόχρονα να επιδεικνύουν το ενδιαφέρον τους για την ισότητα των φύλων αυξάνοντας το ποσοστό των γυναικών στα Διοικητικά τους Συμβούλια.
Από την άλλη, βρίσκεται η πραγματικότητα που βιώνουν οι αυτοαπασχολούμενες, που βρίσκεται πολύ μακριά από την εικόνα της «γυναίκας επιχειρηματία», που έχει «τη δική της επιχείρηση», εργάζεται «χωρίς αφεντικό πάνω από το κεφάλι της» και ασχολείται με ένα αντικείμενο που ανταποκρίνεται «στα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις» της.

Οι αυτοαπασχολούμενες στην πραγματικότητα παλεύουν να επιβιώσουν σε συνθήκες φορολεηλασίας και ανταγωνισμού με τις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Το δικαίωμά τους στη μητρότητα δεν υποστηρίζεται ούτε από στοιχειώδεις παροχές, δεν έχουν δικαίωμα σε άδειες και επιδόματα. Αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να βάλουν λουκέτο και να βρεθούν άνεργες αλλά και πνιγμένες σε χρέη και οφειλές.
Οι γυναίκες των λαϊκών στρωμάτων, εργαζόμενες, άνεργες και αυτοαπασχολούμενες, δεν πρέπει να έχουν καμία αυταπάτη ότι μπορούν ατομικά να ξεφύγουν από τις συνέπειες της αντιλαϊκής πολιτικής, ότι υπάρχει ατομική διέξοδος από τη θύελλα των αντεργατικών μέτρων.
Στις αυταπάτες και στην κοροϊδία της «γυναικείας επιχειρηματικότητας» να απαντήσουν παίρνοντας θέση στην οργανωμένη πάλη για να αναχαιτίσουν την αντιλαϊκή επίθεση. Να βάλουν εμπόδια στα μέτρα που τις οδηγούν στην ανεργία και στη φτώχεια, να παλέψουν για την ανατροπή της πολιτικής που τις καταδικάζει να πληρώνουν οι ίδιες και οι οικογένειές τους την κρίση του καπιταλισμού.