Περικοπές με τη σέσουλα τσακίζουν τους ασθενείς

Η μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα, από 9% που ήταν το 2009, εκτινάχτηκε στο 24% το 2013

Από την περασμένη Τετάρτη, οι ασφαλισμένοι πληρώνουν 1 ευρώ για κάθε εκτέλεση συνταγής. Πρόκειται για ένα ακόμα «φαρμακερό» μέτρο, με στόχο τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης από την πλευρά του κράτους, που επιβαρύνει κι άλλο τις τσέπες των ασφαλισμένων.

Οι αστικές κυβερνήσεις πανηγυρίζουν για τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, με το επιχείρημα ότι αυτή παραμένει εξαιρετικά υψηλή και συμβάλλει στην κατασπατάληση κρατικού χρήματος. Ωστόσο, όσο μειώνεται η δαπάνη του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων, τόσο αυξάνονται οι απευθείας πληρωμές από τους ασθενείς, που έχουν ήδη πληρώσει για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μέσω της βαριάς φορολογίας και των ασφαλιστικών τους εισφορών. Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη έχει την παρακάτω εξέλιξη:

• 2009: 5,3 δισ. ευρώ (2,2% του ΑΕΠ).
• 2010: 4,3 δισ. (1,9%).
• 2011: 3,7 δισ. (1,8%).
• 2012: 2,88 δισ. (1,5%).
• 2013: 2,55 δισ. (1,3%).
• 2014: μέχρι 2 δισ. (1%).

Σε μια παράλληλη πορεία, η μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων στα φάρμακα, από 9% που ήταν το 2009, εκτινάχτηκε στο 24% το 2013.
Τα μέτρα, που έχουν παρθεί ιδιαίτερα τα τελευταία 3 χρόνια για το Φάρμακο, είναι κυριολεκτικά ληστρικά για την πλειοψηφία του λαού, ενώ εφαρμόζονται σε πολλές χώρες της ΕΕ. Με την αφορμή της κρίσης στην Ελλάδα, οι περικοπές στο Φάρμακο ήταν καταιγιστικές, με αποτέλεσμα σήμερα όλο και περισσότεροι να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν την απαραίτητη θεραπεία.

Ορισμένα παραδείγματα

Ας δούμε ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα, για το πώς οι αστικές κυβερνήσεις φορτώνουν στους ασθενείς ολοένα και μεγαλύτερο μέρος από το κόστος του εμπορεύματος που λέγεται φάρμακο.

• Τον Απρίλη του 2011, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέσπισε τη λεγόμενη «αρνητική λίστα» φαρμάκων. Αυτή περιλαμβάνει περίπου 1.100 βασικά φάρμακα 300 κατηγοριών, τα οποία συνταγογραφούνται, αλλά δεν αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά Ταμεία. Δηλαδή, οι ασφαλισμένοι πληρώνουν το 100% της τιμής τους. Τα αποτελέσματα του μέτρου δεν άργησαν να φανούν: Οι ασθενείς επιβαρύνθηκαν το 2011 με 132 εκατ. ευρώ (μέσω της «αρνητικής λίστας») και με άλλα 20,9 εκατ. ευρώ, μέσω των Μη Συνταγογραφουμένων Φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ). Μάλιστα, σύμβουλοι του υπουργείου Υγείας σημειώνουν πως θα ενταχθούν στα ΜΗΣΥΦΑ πολλά παλιά φάρμακα με χαμηλή τιμή, καθώς «δεν μπορεί στην Ελλάδα τα ΜΗΣΥΦΑ να είναι 4% και στη Γερμανία 18%». Οι ασθενείς αναμένεται να επιβαρυνθούν κατά επιπλέον 400 εκατ. ευρώ το χρόνο από την ένταξη αυτή. Επίσης, να θυμίσουμε ότι από 1/1/2014 ορισμένα ΜΗΣΥΦΑ (σ.σ. συμπληρώματα διατροφής κ.λπ.) πωλούνται στα σούπερ μάρκετ. Τόσο οι επιχειρηματίες του φαρμάκου, όσο και οι ιδιοκτήτες σούπερ μάρκετ, θέλουν να πωλούνται όλα τα ΜΗΣΥΦΑ στα σούπερ μάρκετ. Οι πρώτοι για να «απελευθερωθούν» οι τιμές των σκευασμάτων αυτών από το κρατικό τιμολόγιο, οι δεύτεροι για να διευρύνουν την πελατεία και τον τζίρο τους.
• Τον Μάη του 2012, η κυβέρνηση Παπαδήμου (υπουργός Υγείας Ανδρ. Λοβέρδος) επέβαλε στους χρόνια πάσχοντες έως και 25% συμμετοχή στο φάρμακο. Με υπουργική απόφαση για τη συνταγογράφηση φαρμάκων σύμφωνα με τη θεραπευτική κατηγορία, σε μια σειρά χρονίως πάσχοντες επιβάλλεται συμμετοχή στα φάρμακα που δεν σχετίζονται άμεσα με την ασθένειά τους. Για παράδειγμα, ένας καρκινοπαθής, ενώ πριν έπαιρνε όλα τα φάρμακα με κάλυψη απ' το Ταμείο του, στο εξής έχει μηδενική συμμετοχή μόνο σε όσα σχετίζονται άμεσα με την ασθένειά του. Αν λόγω της χημειοθεραπείας, χρειάζεται παυσίπονα, φάρμακα για τα νεφρά, το στομάχι, τα οστά κ.λπ., βάζει από την τσέπη του έως και 25% της αξίας των φαρμάκων αυτών. Ταυτόχρονα, αυξήθηκε η συμμετοχή σε φάρμακα για μια σειρά ασθένειες, όπως για χοληστερίνη από 10% σε 25%, οι ινσουλίνες για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, από 0% σε 10%.
• Στο 27% υπολογίζεται ότι θα εκτιναχτεί το 2013 η μεσοσταθμική συμμετοχή των ασφαλισμένων στη φαρμακευτική δαπάνη (σ.σ. δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία), με την εφαρμογή του πρόσφατου μέτρου, σύμφωνα με το οποίο ο ΕΟΠΥΥ θα αποζημιώνει μόνο για το πιο φθηνό φάρμακο και ο ασφαλισμένος θα πληρώνει τη διαφορά της τιμής (Λιανικής και Ασφαλιστικής Τιμής), αν πάρει άλλο σκεύασμα. Μάλιστα, ο υπουργός Υγείας, Αδ. Γεωργιάδης, έχει δηλώσει με ...ζήλια πως «ο μέσος όρος συμμετοχής των ασθενών στα φάρμακα στην Ευρώπη είναι 37%».
• Μέσω Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 3117/9-12-2013), που θα ισχύσει το νέο έτος, μπαίνει πλαφόν στο όριο συνταγογράφησης των συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ γιατρών. Η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι ο συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ γιατρός θα μπορεί να συνταγογραφεί το 2014 ανά μήνα το 80% του κόστους των φαρμάκων που συνταγογράφησε το 2013. Δηλαδή, προωθείται έμμεσα μια «ντε φάκτο» μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης από πλευράς κράτους και ασφαλιστικών ταμείων, την οποία θα επωμιστούν οι ασφαλισμένοι από την τσέπη τους.
• Ενας άλλος παράγοντας που συνέβαλε στο στόχο για μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι και ανασφάλιστοι - τα μεγαλύτερα θύματα της καπιταλιστικής κρίσης - που «απάλλαξαν» τον ΕΟΠΥΥ και τα ασφαλιστικά ταμεία από τις «υπερβολικές δαπάνες», αφού έχουν χάσει κάθε ασφαλιστικό δικαίωμα, όχι μόνο για φάρμακα, αλλά και για όλες τις υπηρεσίες Υγείας. Ολοι αυτοί καλούνται τώρα να επιλέξουν αν θα πληρώσουν οι ίδιοι το κόστος, αν δεν θα πάρουν καθόλου τη φαρμακευτική αγωγή ή αν θα απευθυνθούν σε κάποιο «κοινωνικό φαρμακείο».

Συμφωνούν στο φάρμακο - εμπόρευμα

Με αφορμή την ψήφιση της τροπολογίας του υπουργείου Υγείας για τη μείωση της τιμής ορισμένων φαρμάκων, τον Νοέμβρη του 2013, ακούστηκαν από διάφορες πλευρές ενστάσεις για την παραπέρα περικοπή της κρατικής και ασφαλιστικής φαρμακευτικής δαπάνης. Ωστόσο, όμως, η κριτική στην κυβέρνηση δεν ήταν πάντα από τη σκοπιά του πραγματικού λαϊκού συμφέροντος. Για παράδειγμα, ενάντια στην παραπέρα μείωση της κρατικής φαρμακευτικής δαπάνης, τάχθηκαν οι φαρμακοβιομήχανοι.

Οι επιχειρηματίες του φαρμάκου δε θέλουν νέα μείωση, γιατί ανησυχούν για την κερδοφορία τους, με δεδομένο ότι η οικονομική δυνατότητα των ασθενών - πελατών τους έχει μειωθεί κατακόρυφα και η κρατική χρηματοδότηση είναι αναγκαία, για να διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα ή και να αυξηθεί η πώληση των προϊόντων τους.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) Κ. Φρουζής, σε συνέντευξή του (ΒΗΜΑ, 1/12/2013) σημείωσε: «Η κρατική δαπάνη για το 2014 δεν πρέπει και δεν μπορεί να πέσει κάτω από το όριο των 2,3 δισ. ευρώ (...) Δεν είναι δυνατόν να αποδεχθούμε, όχι μόνο εμείς ως φαρμακοβιομηχανία αλλά και οι άλλοι εταίροι στην αλυσίδα του φαρμάκου, το 1% ενός ΑΕΠ που έχει συρρικνωθεί κατά 55 δισ. ευρώ τα τελευταία χρόνια».

Ενστάσεις για την παραπέρα μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης εξέφρασε την ίδια περίοδο και ο ΣΥΡΙΖΑ. Με δεδομένο ότι στην κόντρα του με την κυβέρνηση για τον τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων, αυτό που βάρυνε ήταν η έγνοια του για την ντόπια φαρμακοβιομηχανία, έναντι των ξένων πολυεθνικών, δημιουργούνται πολλά ερωτήματα για λογαριασμό ποιανού ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Π. Κουρουπλής δήλωνε στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (1/12/2013) ότι «διαφωνούμε με τη μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης από τα 2,35 δισ. ευρώ στα 2 δισ.».

Εννοείται ότι από τον ΣΥΡΙΖΑ έμεινε στο απυρόβλητο το φάρμακο - εμπόρευμα, η επιχειρηματική δράση στην παραγωγή, έρευνα και διακίνηση των φαρμάκων. Αλλωστε, για όσους δεν έχουν να αγοράσουν τις απαραίτητες θεραπείες, υπάρχουν και τα «κοινωνικά φαρμακεία», τα οποία στηρίζει τόσο ο ΣΦΕΕ, όσο και η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ, με τη λογική της φιλανθρωπίας.

Ο στόχος των μέτρων

Αντίστοιχα, στην «εντός των τειχών» αντιπαράθεση δεν έχει θέση ο πραγματικός στόχος και η αιτία των κυβερνητικών και ευρωενωσιακών μέτρων για το Φάρμακο, συνολικά για την Υγεία. Δεν είναι θέμα «κακής διαχείρισης», που θα λυθεί με την αλλαγή ενός υπουργού ή μιας κυβέρνησης, που λέει ότι θα εφαρμόσει ένα άλλο μείγμα.

Η μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης εντάσσεται στο γενικότερο στόχο της κυβέρνησης, του κεφαλαίου και της ΕΕ για «μείωση του μη μισθολογικού κόστους», που περιλαμβάνει την Υγεία, Πρόνοια, Φάρμακο. Ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, είναι απαραίτητος όρος - μεταξύ άλλων - για τη δημιουργία ακόμα πιο «φθηνών» για το κράτος και το κεφάλαιο εργαζομένων, για μείωση των κρατικών εξόδων, ώστε να περισσεύουν περισσότερα χρήματα για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων με κίνητρα, φοροαπαλλαγές, φοροελαφρύνσεις, μείωση ασφαλιστικών εισφορών, ή και με άμεση χρηματοδότηση.

Από εδώ προκύπτει η ανάγκη, το λαϊκό κίνημα και η κοινωνική συμμαχία να σηκώσουν τη δική τους σημαία απέναντι στους επιχειρηματικούς ομίλους, ντόπιους και ξένους, στην πολιτική και τα κόμματα που τους στηρίζουν και να διεκδικήσουν δωρεάν φάρμακο για όλους, ασφαλισμένους και ανασφάλιστους, με πλήρη χρηματοδότηση από το κράτος. Να παλέψουν με προοπτική το λαϊκό δρόμο ανάπτυξης, με κοινωνικοποίηση των βιομηχανιών φαρμάκου, για κρατικό φορέα έρευνας, παραγωγής, εισαγωγής και δωρεάν διακίνησης φαρμάκων από τα κρατικά νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας και το κρατικό δίκτυο φαρμακείων σε όλη τη χώρα.